در حالی که از تعطیلات کریسمس خارج از دفتر لذت می‌برم و سومین اسپرسوی روز را می‌نوشم (چرا باید به دوتا بسنده کرد؟)، تحت تأثیر این هستم که چگونه اقتصاد جهانی هرگز به ما اجازه نفس کشیدن نمی‌دهد، حتی زمانی که در تعطیلات هستیم.
سال 2025 نیز از این قاعده مستثنی نیست. تورم در حال کاهش است، هوش مصنوعی همه چیز را در دست می‌گیرد – از وظایف اداری گرفته تا نوشتن شعر (بله، شعر!)، و نیازهای انرژی رو به افزایش است.
جهان، چالشی پیچیده در قالب یک پازل پر از فرصت‌ها و شرایط متغیر برای ما ایجاد کرده است. صربستان، کشوری کوچک با قلبی بزرگ و رویاهایی بزرگتر، خود را در یک چهارراه یافته است. ما اینجا نیستیم که فقط به تغییرات جهانی واکنش نشان دهیم. ما فعالانه به آنها شکل می‌دهیم. آن را مانند سفری در بالکان تصور کنید – پر از پیچ‌های غیرمنتظره، مناظر خیره‌کننده و بله، گاهی اوقات پنچری!
"مارکو چادژ، رئیس اتاق بازرگانی صربستان در متنی اختصاصی که در لینکدین منتشر شده، می‌نویسد."
سفر ما در طول این سال چهار نقطه کلیدی دارد: مواجهه با چالش‌های جهانی، ارائه جسورانه خود به جهان، ذخیره انرژی و مواجهه با وعده‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی. آماده باشید – سفری جذاب خواهد بود.
مواجهه با چالش‌های جهانی: سر را بالای آب نگه داشتن
اقتصاد جهانی در سال 2025 شبیه ترن هوایی است: تورم پایین‌تر باعث آسودگی می‌شود، در حالی که نیازهای رو به رشد انرژی ما را در حالت تنش نگه می‌دارد. بانک‌های مرکزی، از جمله فدرال رزرو آمریکا، نرخ بهره را کاهش می‌دهند و مردم را به خرج کردن تشویق می‌کنند. این خبر خوبی برای بازرگانان است، اما فراموش نکنیم، کسی باید انرژی تمام آن مراکز خرید و سفارشات آنلاین را تأمین کند. انتظار می‌رود مصرف جهانی انرژی در سال جاری ۲ درصد افزایش یابد و سوخت‌های فسیلی همچنان بر ترکیب انرژی غالب باشند، علی‌رغم تلاش‌های رو به رشد برای توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر.
این موضوع هم فرصت و هم چالش برای صربستان است. از یک سو، کاهش تورم می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را تحریک کند و تقاضا برای صادرات ما را افزایش دهد. از سوی دیگر، افزایش قیمت انرژی و مقررات سختگیرانه اتحادیه اروپا در مورد انتشار دی‌اکسید کربن در مقابل ماست. ما بین جاه‌طلبی‌های اقتصادی و مسئولیت در قبال محیط زیست تعادل برقرار می‌کنیم. اما بیایید صادق باشیم: صرب‌ها تحت فشار عالی عمل می‌کنند. چه غلبه بر چرخش‌های تاریخی باشد و چه تهیه راکی (نوعی نوشیدنی الکلی) از محصولات مشکوک، همیشه راهی پیدا می‌کنیم.
فرصت شماره 1: گشایش به سوی جهان: از بلگراد تا آسیا، آفریقا و فراتر از آن
یکی از بزرگترین نقاط قوت صربستان همیشه توانایی آن در برقراری ارتباط بوده است. چه از طریق مسیرهای تجاری، دیپلماسی یا شوخ‌طبعی مشترک، ما همیشه پل ساخته‌ایم. در سال ۲۰۲۵، این نقش از هر زمان دیگری مهم‌تر است. بله، اتحادیه اروپا همچنان مهمترین شریک اقتصادی و هدف نهایی ماست، اما در دورانی که بروکسل بحران هویت را تجربه می‌کند و اعضای اتحادیه اروپا با مشکلات اقتصادی خود دست و پنجه نرم می‌کنند، جهان به سرعت در حال تغییر است.
اتصال مجدد با آفریقا
کنفرانس امنیتی آفریقا-صربستان که در دسامبر ۲۰۲۴ برگزار شد، فقط یک رویداد معتبر نبود - بلکه اعلامیه قصد همکاری بود. به عنوان میزبان بیش از ۴۰ هیئت آفریقایی، ما پیوندهای تاریخی ایجاد شده از طریق جنبش عدم تعهد را دوباره احیا کردیم. اکنون، فرصت‌های مشخصی پیش روی ماست. شهرنشینی سریع و نیازهای زیرساختی آفریقا کاملاً با تخصص صربستان در ساخت و ساز و مهندسی مطابقت دارد. شرکت‌های ما می‌توانند دانش و نوآوری را به بازارهای آفریقا بیاورند و مسیرهای تجاری جدیدی برای صادرات صربستان ایجاد کنند.
ساخت پل به سوی آسیا
در بازار آسیا، صربستان گام‌های مهمی برمی‌دارد. ما توافقنامه تجارت آزاد با چین امضا کرده‌ایم، با کره جنوبی مذاکره می‌کنیم و در سال ۲۰۲۴ نیز میزبان یک هیئت تجاری ژاپنی بودیم. به عنوان شرکای تأمین مالی کریدور جدید بین‌المللی زمینی-دریایی که جنوب شرقی آسیا را به اروپا متصل می‌کند، روابطی را تقویت می‌کنیم که می‌تواند اقتصاد ما را به طور اساسی تغییر دهد. شرکت‌های چینی که با موانع تجاری و چالش‌های اقتصادی در داخل کشور روبرو هستند، به طور فزاینده‌ای به دنبال بازارهایی در خارج از کشور هستند. صربستان به دلیل موقعیت استراتژیک، نیروی کار مقرون به صرفه و دسترسی آسان به بازارهای اروپا، شریکی ایده‌آل است. بلگراد را به عنوان دوسلدورف دهه ۱۹۸۰ برای شرکت‌های ژاپنی تصور کنید: به عنوان سکوی پرشی برای ورود به اروپا. بوداپست و بلگراد با هم می‌توانند اروپا را در آینده اجتناب‌ناپذیر تجارت با ابرقدرت‌های آسیایی رهبری کنند. چه تولید خودروهای برقی، پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر یا مراکز لجستیکی، صربستان خود را به عنوان نقطه کلیدی برای سرمایه‌گذاری‌های آسیایی قرار می‌دهد. و صادقانه بگویم، خارج از گود بودن در مسابقه بین غول‌ها مزایای خود را دارد – ما سریع، مبتکر و آماده سازگاری هستیم.
فرصت شماره ۲: ذخیره انرژی: انقلابی زیر پای ما
اگر مسابقه جهانی برای ذخیره انرژی یک تب طلای جدید باشد، صربستان چیزی جدید، کشف نشده و پر از پتانسیل خواهد بود. ذخایر لیتیوم، مس و بور ما برای تولید باتری‌هایی که خودروهای برقی را به حرکت در می‌آورند و انرژی تجدیدپذیر را ذخیره می‌کنند، حیاتی هستند. فقط ذخایر لیتیوم در دره جادار، یکی از بزرگترین‌ها در اروپا است و عامل تغییر است. جهان به سرعت ظرفیت‌های ذخیره انرژی در شبکه را توسعه می‌دهد و انتظار می‌رود امسال ۸۰ گیگاوات افزایش یابد، هشت برابر بیشتر از سال ۲۰۲۱. صربستان فقط روی منابع ننشسته است. فعالانه در گذار انرژی شرکت می‌کند.
ساخت زنجیره تولید
از استخراج لیتیوم تا تولید مواد کاتدی و باتری، صربستان پتانسیل رهبری کل زنجیره تولید را دارد. این فرآیند فقط به معنای صادرات مواد خام نیست، بلکه ایجاد یک اکوسیستم قوی است که سرمایه‌گذاری را جذب می‌کند، مشاغل جدید ایجاد می‌کند و اقتصاد ما را تقویت می‌کند.
تعادل بین رشد و پایداری
پرداختن به مسائل زیست‌محیطی بر اساس واقعیت‌ها و نه ایدئولوژی، نه تنها یک الزام قانونی، بلکه یک تعهد اخلاقی است. اما اگر چیزی باشد که صرب‌ها در آن عالی هستند، یافتن راه‌حل است. بالاخره، ما مجتمع‌های صنعتی قدیمی را به مراکز نوآوری مدرن تبدیل کرده‌ایم که فیات گرانده پاندا EV یا ترامواهای زیمنس آونیو در کراگویواتس در آنجا تولید می‌شوند – چرا این کار را برای انرژی سبز انجام ندهیم؟
فرصت شماره ۳: هوش مصنوعی و تحول دیجیتال: آینده‌ای روشن (و پرهزینه)
هوش مصنوعی شاید ستاره اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۵ باشد، اما فراموش نکنیم – این یک غول پرمصرف انرژی است. مراکز داده، ستون فقرات هوش مصنوعی، مقادیر زیادی برق مصرف می‌کنند. انتظار می‌رود مصرف جهانی انرژی برای مراکز داده تا سال ۲۰۲۶ دو برابر شود و تقریباً به سطح کل مصرف برق ژاپن برسد.
صربستان، به عنوان یک قطب دیجیتال
صربستان با بخش IT رو به رشد و قیمت‌های مناسب انرژی، پتانسیل تبدیل شدن به یک مرکز منطقه‌ای برای مراکز داده را دارد. شرکت‌هایی مانند Nvidia، Google و Microsoft در توسعه مراکز داده بزرگ سرمایه‌گذاری می‌کنند و نیروی کار متخصص و نزدیکی به بازارهای اروپا، ما را به شریکی جذاب تبدیل می‌کند.
استعدادها و نوآوری‌ها
اما زیاده از حد خوشبین نباشیم: چالش‌ها همچنان وجود دارند. از ظرفیت شبکه برق گرفته تا کمبود جهانی نیمه‌رساناها، باید با برخی موقعیت‌های دشوار روبرو شویم با این حال، اگر چیزی باشد که صرب‌ها بلدند، تبدیل موانع به فرصت است.
مقصد نهایی احتمالی: مرکز فرصت‌ها
سفر صربستان در سال ۲۰۲۵ فقط پاسخی به روندهای جهانی نیست—بلکه یک استراتژی سنجیده برای شکل دادن به آینده ماست. صربستان، از ایجاد مشارکت‌های جدید با آفریقا و آسیا گرفته تا رهبری در زمینه ذخیره انرژی و هوش مصنوعی، ثابت می‌کند که کشورهای کوچک می‌توانند جاه‌طلبی‌های بزرگی داشته باشند. مسیری که پیش روی ماست آسان نخواهد بود. موانعی، مراحل رشد و لحظاتی از تردید به خود وجود خواهد داشت. اما وقتی به این فکر می‌کنم که چقدر پیشرفت کرده‌ایم، پر از خوش‌بینی می‌شوم. صربستان فقط در حال تطبیق با تغییرات جهانی نیست، بلکه به شکل‌گیری آنها کمک می‌کند. بنابراین، جامی را به سلامتی این سفر بلند می‌کنیم، سفری پر از چالش، فرصت و جاه‌طلبی‌های جسورانه. و اگر با موانعی روبرو شویم و لغزش کنیم؟ خب، کاری را که همیشه انجام می‌دهیم، انجام خواهیم داد: می‌خندیم، یاد می‌گیریم و به جلو می‌رویم. زیرا در صربستان، سفر به اندازه مقصد مهم است.
آرزوی سال نو: به سبک صربستان
همانطور که وارد سال ۲۰۲۵ می‌شویم، اجازه دهید آرزویی را به اشتراک بگذارم و اعترافی کوچک. مانند هر سال، با اشتیاق فراوان، قطعنامه‌های سال نو خود را نوشتم. همان موارد معمول را تصور کنید: کمتر قهوه نوشیدن (غیرممکن)، وزن کم کردن (خواهیم دید) و بالاخره دست از کار کردن تا دیروقت برداشتن (هه!). اما بیایید واقع‌بین باشیم، قطعنامه‌های سال نو مانند آن توافقنامه‌های بین‌المللی خوش‌نیت هستند: پر از نیات خوب، اما اجرای آنها دشوار است. بنابراین، می‌خواهم چیز دیگری آرزو کنم، چیزی که منحصر به فرد صربستان است. می‌خواهم به پذیرفتن ویژگی‌های خاص خود، شوخ‌طبعی و مقاومت تزلزل‌ناپذیر خود ادامه دهیم.
می‌خواهم به یافتن قدرت در چالش‌ها، خندیدن به مصیبت‌ها و جشن گرفتن پیروزی‌های خود، بزرگ و کوچک، ادامه دهیم. امیدوارم رویاهای بزرگی ببینیم، سخت کار کنیم و بله، شاید بیشتر از آنچه باید، یک تکه سارما (نوعی دلمه) بیشتر بخوریم. سال ۲۰۲۵ پر از پیچ و خم و شگفتی خواهد بود، اما اگر کسی بتواند در مسیری غیرقابل پیش‌بینی سفر کند، ما هستیم. ما تاریخ، استعداد و روحیه‌ای داریم که به ما اجازه نمی‌دهد تسلیم شویم. بگذارید این سال نه تنها به دستیابی به اهداف، بلکه به ادامه سفر با خوش‌بینی، عزم راسخ و البته، دوز سالمی از خودانتقادی اختصاص یابد.
برای سال ۲۰۲۵، سالی که در آن هرج و مرج را در آغوش می‌گیریم، از فرصت‌ها استفاده می‌کنیم و بار دیگر ثابت می‌کنیم که صربستان فقط روی نقشه کوچک است. سال نو مبارک!
